Մ․թ․ա III դարի վերջերին Հայաստանն ուժեղ ճնշման ենթարկվեց իր հարևան երկրների կողմից։ Միջազգային իրավիճակի փոփոխությունը հաջորդ դարի սկզբին հնարավորություն ստեղծեց ոչ միայն վերականգնել անկախությունը, այլև վերադարձնել կորցրած տարածքները։ Մեծ Հայքում հաստատվում է նոր՝ Արտաշեսյանների դինաստիան։
Ալեքսանդր Մակեդոնացու արշավանքների հետևանքով Հայաստանը ի դեմս երկու թագավորությունների վերականգնում է իր անկախությունը։ Սակայն արտաքին ազդեցության և կենտրոնախույս ուժերի պատճառով այն տրոհվում է ևս երկու պետությունների և կորցնում զգալի տարածքներ