Dünyda ünlü bir ermeni ressam olan Arşil Gorkininin asıl adı Vostanik Manuk Adoyan oldu. O Van şehrinin yakındaki Horkom köyünde başarılı bir tüccar ailede doğmuş.
Beş yıla kadar olarken babası oğlu ile kızıya denizdeki bir pikniğe almış. Orada iyi bir zaman geçirmişler…Bundan az sonra ise babası Amerikaya kaçmaya zorunda kalmış. Ayrılırken oğlunu öpürerek adeten bir Ermeni erkek ayakkabı olan bir çift ucu sivri iskarpinler hediye etmiş.
Zaman geçiyormuş, babası ise dönerek ailesini tehlikesiz Amerikaya götürmüyormuş. 1915’de türkler hıristiyanları imha etme kompanyası açtılar. Ressamın anası dört çocukla birlikte Rusya topraklarındaki olan Kavkazyaya göçmüştu. 150 kilometrelik yolu geçerek Eçmiatsin kilisesinde sığınak bulup, daha sonra Yerevan’a taşırmışlar. 1919 kışında anası on beş yaşlı oğlunun ellerinde soğuk bir evde aclıktan ölmüştu. Ancak 1920’de çocuklar akrabaralarının vasitesiyle Amerikaya taşımışlar.
Amerika’da genç ressam asıl adını Arşil Gorki’ye değistı. Bu seçimi sevdiği yazar Maksim Gorki adı ile bağlanmış oldu. Gorki çocukluk hatırlarına dayanarak yeni soyutlama dili ortaya çıkarmıştı.
Gorki Rod Aylen devletinin Providens şehrinde ressam okula gitmiş. 1922’de Boston’daki dizayn okuluna gidip empressionistlerin ve onlardan sonra gelenenlerin etkisi altında olmuş. 1926-1931 yıllar arasında Nyu-York’ta sanat okulunda ve Merkez Sanat enstitüde oğretmenlik yapmıştı. Arşil Gorkinin birinci sergisi 1931’de Filadeyfya ştattaki Mellon galerisinde düzenlenmiş oldu.
Amerikalılar ressam çocukluğunda yaşanmış dehşetli olaylar Amerika’da tanınmışlık için yol açmasını tekrarlamak seviyorlar. Ressam ise kökleri ile övünerek bir hediye olması söylemişti.
Arşil Gorki sanatı derin bir hiss ile anlamaktan dolayı çevresindeki gerçekliği anladığı gibi de tasvir edebilirdi. İç dünyasında yer alan müharibesi, acı ve düşünceleri açılmış bir şeklinde gösterilmişler. Aynı zaman onun resimleri acıma duygusu uyandırmayarak özel bir şekilde kendi ruhu görmeye, iç dünyasıya dalgınlamaya yardım edirler.
Empresyonizmle ilgelenme dönemde Arşil Gorki Nyu-York’da sergilenmiş işleri ve sanat jurnaldaki beyaz-siyah reproduksiyaları inceliyordu.O dönemde Sezan, Miro ve Pikaso işleri etkisi altında olduğu halde bu resimler taklit olarak nitelenemeyiz. Bunlar daha çok alıntılar olarak adlanabiliyoruz.
Gorki dünyayı büyük ressamlarin gözleriyle görmeye, başarılarını anlamaya, ressim teknikası ve stililstkasi anlmaya çalışmış,
Geç döneminde yapılmış işler artık diğer ressamların estkisi altında değil. Onlarda tam Arşıl Gorkiy’i görebiliriz.Gorki sık sık hem syurrealistler hem de kubistler ve abstrakt ekspressionistlar ile ilgili olduğunu söyleyebilir. Fakat ressamı kendisi bu akımlardan çok uzak olması düşünüyormuş. Sanat bir geliştirme olması ve üslupler de bir birinden dünyaya gelmesinde emin olmuş. Gorki işlerinde sanatta var olan evrensellik gösterilmiş.
Resaam hayatının son yılı çok tragik olmuş. İş yerisi ateşlenmiş, kanserli hasta olmasını ortaya çıkmış, hem de bir oto kazasıya uğraşarken ellini kırılıp ressim etmek imkanı da kaybetti.Kırk dört yaşında Arşil Gorki imtihan etmiş.
Gorki dünya sanatında bir büyük etki taşıyor. Onun sanatı tüm insanlığın serveti olabilir.
