Գառնիի ամրոցը՝ Միհր աստծո տաճարով և պահպանված խճանկարով բաղնիքով Հայաստանի տարածքում հելլենիստական մշակույթի եղակի նմուշներից է: Համալիրը ամբողջացնում են նաև երկու եկեղեցիների, արքայական պալատի, կայազորային կացարանների և ամրոցի ավերակները: >>>

Նորավանքը հարուստ մշակութային ժառանգությամբ միջնադարի խոշոր հոգևոր կենտրոններից է, Սյունյաց Օրբելյան իշխանական տան տոհմանական տապանատունը: Համաքրիստոնեական արժեք են ներկայացնում համալիրի որմնաքանդակները: >>>

Տաթևի վանքը միջնադարյան խոշորագույն վանական համալիր է, Հայաստանի հոգևոր-մշակութային և կրթական առաջադեմ օջախներից մեկը: Հիմնադրվել է IVդ, ում, VIII-ից՝ առանձին եպիսկոպոսություն, իսկ XIIIդ.-ից՝ մետրոպոլիտության կենտրոն: Միջնադարյան Հայաստանի ամենահարուստ կալվածատերերից էր և տնտեսական կենտրոններից: >>>

Այրիվանքը միջնադարյան խոշոր հոգևոր-մշակութային կենտրոնն է, որտեղ շուրջ 5 դար պահվել է նաև սուրբ Գեղարդը: Հիմնադրվել է IVդ. ՝ Գրիգոր լուսավորչի կողմից: ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհային ժառանգության ցուցակում է: >>>

Սաղմոսավանքը Քասախ գետի աջ ափին է: Հիմնել է Գրիգոր Լուսավորիչը: Բուն համալիրը կազմավորվել է XIII դարում, բաղկացած է երկու եկեղեցիներից, գավիթից և գրատնից: Միջնադարյան Հայաստանի հոգևոր և մշակութային կյանքի կարևորագույն կենտրոններից էր: >>>

Հովհաննավանքը հայկական միջնադարյան վանական համալիր է՝Քասաղ գետի արևմտյան եզրի ժայռաբերանին: Այն միջնադարյան Հայաստանի հոգևոր ու մշակութային հռչակավոր կենտրոններից էր։ Վանքը հիմնադրել է Գրիգոր Լուսավոչը IV դարում՝ Հովհաննես Մկրտչի մասունքների վրա: Այստեղ էին պահվում նաւ սուրբ Գևորգ Զորավորի մասունքնե200 >>>

Սանահին վանական համալիրը գտնվում է Ալավերդի քաղաքի Սանահին թաղամասում, նախկին համանուն գյուղում` Դեբեդ գետի աջափնյա բարձրադիր սարավանդի վրա: Կառուցվել է X դարի 2-րդ կեսին, եղել է Հայաստանի կարևոր հոգևոր և մշակութային կենտրոններից մեկը: >>>

Հաղպատի վանքը Հայաստանի միջնադարյան խոշորագույն հոգևոր - մշակութային կենտրոնն է, եզակի իր ճարտարապետական ոճով և լուծումներով: Կառուցվել է X դարի 2-րդ կեսին, XI դ. կեսից Հաղպատը Լոռու հոգևոր թեմի աթոռանիստն էր: Այստեղ իր հոգևոր ծառայությունն է անցել գայ մեծ գուսան Սայաթ նովան: ՅՈՒՆԵՍԿՕ-ի Համաշխարհայի200 >>>